Aan de rand van Groningen, aan het binnenwater Reitdiep, verrijst De Woldring, een groot wooncomplex voor jongeren met 435 appartementen en commerciële ruimten op de begane vloer. Het is ontworpen door Urban Climate Architects en gebouwd door Van Wijnen en ITBB, in opdracht van Woldring United BV. Xella levert en monteert de Hebel dakplaten die gebruikt worden voor de unieke dakconstructie. De oppervlaktes van de woningen variëren tussen de 30 en de 50 vierkante meter, bovenin zijn enkele luxe penthouses beschikbaar. De Woldring is gebouwd in een voormalig industriegebied langs het Reitdiep. Hier heeft de gemeente 13 kavels beschikbaar gesteld voor woningbouw. Het lint van kavels zorgt voor een stevigere verbinding tussen het stadscentrum van Groningen en de universiteitscampus.

De woningbouw van De Woldring moet studenten stimuleren om meer richting die campus te trekken. De geplande oplevering staat voor begin september 2019.

De volgende uitdaging: bouwen op een compacte locatie
Naast de bouwfysische en constructieve uitdagingen is er bij de bouw van De Woldring nog een dagelijkse puzzel op te lossen; namelijk, het bouwen op een compacte locatie. Ook hier bieden de Hebel-dakplaten uitkomst, stelt sales manager Jan IJzerman van Xella. “Omdat die volledig op maat worden geleverd is er geen sprake van extra afval op de bouwplaats. Daarbij leveren we just-in-time, waardoor ook geen onnodige opslag van bouwmateriaal nodig is.” Op het gebied van logistieke planning heeft Xella inmiddels veel ervaring. Ook de montage van de dakplaten, en de daarbij behorende veiligheidseisen, wordt volledig door Xella uit handen van de aannemer genomen, vertelt IJzerman. “Dat maakt dit project ook voor ons speciaal; we bieden volledig ontzorging voor de klant. Niet alleen door de juiste bouwoplossing te leveren, maar ook op het gebied van technisch advies, enginering, planning en montage. Het past bij onze veranderende rol in het bouwproces. In plaats van alleen leverancier, worden we steeds meer bouwpartner, één die denkt in oplossingen.”

Dakplaten volledig op maat gemaakt in fabriek
Bijzonder aan het project is dat Xella het volledige ontwerp van de dakconstructie voor zijn rekening heeft genomen, in nauwe samenwerking met constructeur abtWassenaar uit Haren. “Alle dakplaten en constructieve aansluitingen hebben we volledig in 3D getekend, waarna ons model is geïntegreerd in het BIM-model van de aannemer”, vertelt tekenaar Michael Richardo van Xella. Vooral de hellingsgraad van de dakdelen, die ook nog eens deels gekanteld zijn gemonteerd, was uitdagend, stelt Richardo. “Temeer omdat we rekening moesten houden met behoorlijk forse eisen voor wind- en waterbelasting en windzuiging.”
Ondanks de constructieve uitdagingen is het ontwerp van de architect “altijd leidend gebleven”, stelt Richardo. “Om dat te realiseren zijn alle platen volledig op maat gemaakt in de fabriek van Xella. Iedere dakplaat heeft een uniek nummer.” Eenmaal op de bouwplaats kan de ‘puzzel’ van het dak worden gelegd.

Van houtskeletbouw naar cellenbeton
Het dak bestaat uit zes delen en werd in eerste instantie getekend in houtskeletbouw vertelt werkvoorbereider Zlatan Balalic van Van Wijnen, de ontwikkelend aannemer van De Woldring. “Maar gaandeweg kwamen we erachter dat houtskeletbouw voor bouwfysische en constructieve problemen zou kunnen zorgen. Houtskeletbouw gaf kans op dampophoping onder het dak en door de hoogte van het gebouw (50 meter red.) zouden de windzuiging en winddruk op een dak van houtskeletbouw ontoelaatbaar zijn. Dat risico wilden we niet nemen, dus moesten we op zoek naar een alternatief bouwmateriaal.” Dat was geen sinecure, vertelt Balalic. Een serie alternatieven passeerden de revue. “Unidek dakplaten, staalplaten, staal en beplating, betonnen dakplaten; geen enkele materiaal bood de oplossing die we zochten. Het alternatief was ofwel te zwaar of niet leverbaar in de maten die we zochten.”

Ontbrekende puzzelstuk
Tot iemand in het bouwteam cellenbeton opperde. “Zou dat niets zijn, stelde een collega voor. Cellenbeton, goh, daar hadden we nog helemaal niet aan gedacht. Vervolgens hebben we contact met Xella gezocht en oriënterende gesprekken gevoerd. We waren snel overtuigd.” De Hebel-dakplaten bleken het ontbrekende stuk van de puzzel te zijn. Balalic. “Dankzij het lichte gewicht van Hebel waren slechts minimale aanpassingen aan de constructie nodig om binnen de kaders van het ontwerp te blijven. Tegelijkertijd is cellenbeton vochtregulerend en geluid- en brandwerend én past het in ons plaatje qua budget en esthetiek. Er zaten alleen maar plussen aan.”

Het ontwerp is uniek in zijn soort en met een goede reden, vertelt architect Dennis Hauer van Urban Climate Architects. “Het gebouw staat op een bijzonder kavel; een compacte locatie gelegen tussen het water en een doorlopende weg. De gevel aan de straatzijde schermt het gebouw af van die weg. De twee zijgevels staan dwars op de weg zodat het complex het binnenplein als het ware omarmt.”

De locatie in een houdgreep
Het gebouw heeft haar locatie in een houdgreep, kun je ook zeggen. “Bezonning van het binnenterrein en lichtinval (in de woningen) waren echt grote uitdagingen in dit project”, blikt Hauer terug. “We hebben gezocht naar een optimale balans tussen het aantal woningen en de woonkwaliteit, zoals daglicht.”

Lichtstudie met bijzondere uitkomst
Een lichtstudie bood uitkomst. Met speciale software is het dagelijkse zonverloop ten opzichte van het complex in kaart gebracht, van alle seizoenen. De resultaten van de lichtstudie zien we terug in het dakontwerp en de positionering van De Woldring. Zo is de hoogste toren georiënteerd op de avondzon. Maar ingrijpender is het design van het dak en de gevel dat zorgt voor zo veel mogelijk daglichtintreding. Hauer: “De loop van de zon heeft een vrij extreme curve, een soort parabool. Op basis van het zonverloop is de dakvorm als een soort contravorm getekend, waardoor alle woningen zo veel mogelijk daglicht benutten en het binnenplein zo lang mogelijk daglicht heeft. Het levert ook een veel interessanter gebouw op dan gebruikelijk. De sculptuur is heel erg gekapt. Om het ontwerp realiseerbaar te maken hebben we het dak zoveel mogelijk in rechte stukken proberen op te knippen.”