De opvallende cellenbeton brandwand staat tussen twee panden van LelyPharma in Lelystad. Dit farmaceutische bedrijf produceert medicijnen voor zowel dieren als mensen in de Europese markt. “Wist je dat de eisen die worden gesteld aan de veterinaire (dierlijke, red.) farmaceutische industrie net zo streng zijn als voor de productie voor de humane markt?”, zegt Bart Quik, directeur en mede-eigenaar van Lelypharma. 

Het bedrijf startte in 1997, maar moest in 2013 al de productiecapaciteit verdubbelen. In 2022 is de productieruimte wederom uitgebreid met een nieuwe bedrijfsruimte naast het bestaande pand. 

Bart legt uit dat de productie van penicilline bevattende producten strikt gescheiden wordt gehouden van de productie van overige producten: “Er mogen op geen enkele wijze sporen van penicilline in onze overige medicijnen terechtkomen. De overheid stelt daar ook strenge eisen aan, omdat er mensen zijn die overgevoelig zijn voor penicilline. We hebben daarom de penicilline productie in het nieuwe pand ondergebracht, dat ook nog eens los staat van de bestaande bedrijfsruimten. Dan kun je de penicilline productie eenvoudiger gescheiden houden en bij brand ben je niet gelijk alles kwijt. Er bevindt zich ook een nieuwe cleanroom in het nieuwe pand.”

Brandscheiding

Tussen de bestaande bedrijfsruimten en de nieuwbouw bevindt zich een doorgang van circa 6 meter breed. Beide gevels die aan de doorgang grenzen hebben een brandwerendheid van 60 minuten. Bart: “Maar toen kwam de verzekeraar kijken en die vond het risico op brandoverslag toch te groot. Kan er geen sprinklerinstallatie komen? Nou, dan ben je bij ons bedrijf op slopershoogte. Wij hebben cleanrooms waarin medicijnen worden geproduceerd. Die staan op overdruk. Als je daar sprinklers in aan wilt brengen, moet alles weer luchtdicht worden gemaakt. Vervolgens moet je cleanroom opnieuw worden gecertificeerd. Dan is zo’n cleanroom al snel anderhalf jaar onbruikbaar. Maar we kunnen toch moeilijk de productie anderhalf jaar stilleggen.”

Gelukkig was er de hulp van Huls Adviseurs uit Zwolle. Twee jaar eerder dan LelyPharma opgericht (1995) als bouwkostenadviesbureau, maar inmiddels zijn de advieswerkzaamheden uitgebreid naar brandveiligheid en bouwregelgeving. Ook worden energielabelberekeningen opgesteld. Jan Erik Huls is brandveiligheidsadviseur: “We zijn op zoek gegaan naar een alternatieve oplossing. Een geheel nieuwe gevel aan één van de bestaande gebouwen zou een wel erg dure oplossing worden, mede doordat de constructie van dat gebouw dan ook 120 minuten brandwerend zou moeten worden. We dachten daarom aan een creatieve buitenoplossing. Dat zou een op zichzelf staande constructie moeten zijn, die bestand is tegen storm en brand. Maar ja, vind maar eens een vergelijkbare oplossing. Je kunt denken aan die betonnen stapelblokken voor keerwanden, maar je moet dan bij een hoogte van 11,00 meter een ondersteuningsconstructie maken met staal of extra stapelblokken, die de resterende doorgang voor hulpdiensten zou belemmeren. Een wand van ter plaatse gestort beton is daarnaast onbetaalbaar en lastig te realiseren vlak bij een bestaande gevel. Sandwichpanelen kwamen ook nog voorbij, maar die zouden bezwijken als bij brand de gevel van het pand tegen de brandwand zou vallen.”

Hebel Brandwand

Na enige speurwerk kwam Jan Erik op de website van Xella: “De gedachten gingen uit naar een brandscheiding zoals in de hallenbouw wordt toegepast. Op de website tref je heel veel brandwerendheidsoplossingen aan in cellenbeton van Hebel. Er is veel technische documentatie aanwezig en er zijn talrijke foto’s en video’s. We hebben nog navraag gedaan of het cellenbeton probleemloos in de buitenlucht kan worden toegepast, zonder vochtschade of vergroening. Dat blijkt inderdaad gewoon te kunnen, maar dan heb je ook nog te maken met windbelasting bij storm. Daarom wilden we de brandwand met de bestaande gevel verbinden door middel van stalen afstandhouders met afvalnokken. Helaas keurde de gemeente dit voorstel af.”

Er is vervolgens gekozen voor een volledig vrijstaande brandwand, op 1,00 meter van de bestaande gevel: “Na enig rekenwerk viel de keuze op brandwerend gecoate HEA-240 profielen die afsteunen op 4 meter lange betonnen dwarsbalken, die weer worden ondersteund door twee heipalen. Tussen de HEA-profielen zijn 150 mm dikke en 750 mm hoge cellenbetonpanelen geschoven. De bovenste twee rijen zijn 600 mm hoog. De lengte van de panelen varieert en is 6220, 5320 of 4120 mm. De wand start aan de voorzijde met twee vakken met ruim 3,00 meter lange panelen. De resterende ruimte tussen de blokken en flenzen van de staalprofielen is opgevuld met kunststof klosjes. Voor extra stabiliteit zijn er aan één zijde ook nog grote vrijstaande HEA-650-kolommen geplaatst, die met stalen profielen met de brandwand zijn verbonden. De hart op hart afstand neemt af, naarmate ze dichter bij het eind van de wand staan. In het midden is de hart op hart afstand nog 6,30 meter, maar deze neemt geleidelijk af naar 5,40, 4,20 en aan het eind 3,20 meter. Uiteindelijk resteert er dan nog circa 4 meter tussen de vrijstaande kolommen en het belendende pand, waardoor bijvoorbeeld hulpdiensten nog kunnen passeren”, aldus Jan Erik.

Kostenbesparende zekerheid

Uiteindelijk heeft de brandwand volgens Bart circa 6 ton gekost: “Met een nieuwe sprinklerinstallatie waren we al snel 2,5 miljoen euro kwijt, nog los van de stilstand in productie en een watertank die je moet hebben. En dan moet die sprinklerinstallatie ook nog jaarlijks worden gecontroleerd voor € 40.000,- per pand, dus € 80.000,- per jaar. En wat me opvalt is dat er via de paar ramen in de gevel achter die brandwand, toch nog best veel daglicht binnenkomt.” 

Jan Erik besluit: “Voor deze situatie is deze brandwand de ideale oplossing. Een sprinkler zou nog kunnen falen door nalatigheid in bijvoorbeeld het onderhoud, maar deze brandwand niet. Die werkt altijd.”

Ook binnen dit complexe project verzorgden de professionals van Xella Construction Services de montage. Xella Construction Services werkt met gecertificeerde professionals waarbij uiteraard veiligheid centraal staat. Mede door de succesvolle en fijne samenwerking met Kok Bouw BV uit Hulshorst werd Lelypharma als klant ontzorgd.