De newsroom van Xella schreef eerder al over wat er verandert door Private Kwaliteitsborging. We spraken ook met Eric Houtman van Plangarant die privatisering van het toezicht een goede zaak vindt. Wico Ankersmit, directeur van de Vereniging Bouw- & Woningtoezicht (BWT), is het niet met hem eens. Hij noemt het voorgestelde stelsel van Private Kwaliteitsborging een ‘verkeerde prikkel voor de bouwsector’.

Daarmee zegt Ankersmit niet dat het achterliggende doel verkeerd is. Ankersmit vindt dat als de bouw haar verantwoordelijkheden waarmaakt en voldoende kwaliteit levert, de overheid in haar controlerende rol zeker een paar stappen terug kan doen. Het is echter het huidige wetsvoorstel voor private kwaliteitsborging waar de BWT bezwaren tegen heeft. Die wet zou niet adequaat genoeg zijn. Ankersmit: ‘Onze bouwsector telt zo’n 150.000 bedrijven, uiteenlopend van klussende zzp-ers tot grote bouwconglomeraten met allerlei dochterbedrijven. Die grote variëteit zorgt ook voor enorme verschillen in uitvoering en bouwkwaliteit. Goede borging van bouwkwaliteit is daarom noodzaak’, stelt Ankersmit. In een uitvoerige onderbouwing op haar eigen website licht de BWT toe waarom het huidige wetsvoorstel die noodzaak niet weerspiegelt.

Fundamenteel punt

Een fundamenteel punt dat Ankersmit aanhaalt is dat er volgens hem in de kern ‘niet veel verandert met de nieuwe wet’. ‘Eigenlijk wordt alleen de verantwoordelijkheid voor kwaliteitsborging verlegd van publiek toezicht (gemeente) naar privaat toezicht (kwaliteitsborgers). Daarmee blijven aannemers en opdrachtgevers voor kwaliteitsborging nog altijd leunen op een externe partij; de zijwieltjes worden vervangen, maar daarmee leer je de markt niet zelf fietsen. Dat is in mijn ogen niet de juiste prikkel om de eigen kwaliteit te verhogen.’

Krenten in de pap

Daarbij vindt Ankersmit (met dit wetsvoorstel) dat beter een onafhankelijke, publieke partij de bouwsector voor ingebruikname kan controleren op kwaliteit dan de markt zelf. Natuurlijk, hij kent het argument van voorstanders van de wet: de markt is best in staat om de kwaliteit onafhankelijk te borgen. Ankersmit gelooft daar maar deels in. ‘Wanneer het voor private kwaliteitsborgers om grote en vaste klanten gaat, bijvoorbeeld grote aannemers of woningcorporaties, zal het lastig zijn om een neutrale houding tegenover die partijen te behouden. Dat soort opdrachtgevers zijn voor hen toch de krenten in de pap.’

Vuile was

Een pilot in Den Haag met private kwaliteitsborging, waarbij de gemeente over de schouder meekeek met een private partij, pakte eerder dit jaar niet goed uit. Het haalde het landelijke nieuws. Ankersmit: ‘Nu hing in één keer de vuile was buiten, maar voor bouw- & woningtoezichthouders is dit dagelijkse praktijk. We hangen het alleen niet aan de grote klok, maar het toont wel de noodzaak van goed woningtoezicht. En als in dit geval een grote bouwpartij bij toezicht onder een vergrootglas de kwaliteitsborging niet op orde krijgt, hoe zal dat dan in de toekomst gaan met bij kleinere bouwbedrijven?’, vraagt hij zich af.

Tenslotte uit Ankersmit zijn zorgen over de lage drempel om te kunnen starten als kwaliteitsborger, alsmede voor het ontwikkelen van toetsings- en borgingsinstrumenten. ‘Dit is allemaal nog niet uitgewerkt terwijl de Tweede Kamer over enkele weken al gaat stemmen over deze wet. Echter, de markt is al druk aan het lobbyen om deze eisen niet te streng te maken, omdat kwaliteit uiteraard niets meer mag kosten.’ Ankersmit vraagt zich daarom hardop af of het doel van de wet nu al niet uit het oog verloren is; namelijk het verbeteren van de bouwkwaliteit.

Dit blog is het derde artikel in een drieluik over kwaliteitsborging. Eerder publiceerde Xella over wat er verandert met de wet Private Kwaliteitsborging en toonde Eric Houtman van PlanGarant zich voorstander van de wet.